Sanskrit Sloka text in Devanagari, Gujarati, Kannada, Telugu , and English

||om tat sat||

సుందరకాండ.
అథ ఏకోనవింశస్సర్గః

శ్లో|| తస్మిన్నేవ తతః కాలే రాజపుత్త్రీ త్వనన్దితా|
రూపయౌవనసంపన్నం భూషణోత్తమ భూషితమ్||1||
తతో దృష్ట్వైవ వైదేహీ రావణం రాక్షసాధిపం|
ప్రావేపత వరారోహా ప్రవాతే కదళీ యథా||2||

స|| తతః తస్మిన్ ఏవ కాలే రాక్షసాధిపం రావణం దృష్ట్వైవ రాజపుత్రీ అనిందితా రూపయౌవ్వన సంపన్నం భూషణోత్తమభూషితం వరారోహా వైదేహీ ప్రవాతే కదళీ యథా ప్రావేపత||

Then at that time seeing that king of Rakshasas Ravana ( entering the Ashoka grove) the blameless princess of slender waist, endowed with beauty and youth, adorned with best of ornaments, Sita was shaken like a banana plant by a strong wind.

శ్లో|| అచ్చాద్యోదరమూరుభ్యాం బాహుభ్యాం చ పయోధరౌ|
ఉపవిష్టా విశాలాక్షీ రుదన్తీ వరవర్ణినీ||3||

స|| విశాలాక్షీ వరవర్ణినీ ఊరుభ్యాం ఉదరం బాహూభ్యాం పయోధరౌ అచ్ఛాద్య రుదన్తీ ఉపవిష్టా||

The large eyed , complexioned Sita withdrawing her thighs to cover her belly and arms to cover her breasts sat there crying.

శ్లో|| దశగ్రీవస్తు వైదేహీం రక్షితాం రాక్షసీగణైః|
దదర్శ సీతాం దుఃఖార్తాం నావం సన్నామివార్ణవే ||4||
అసంవృతాయాం మాసీనాం ధరణ్యాం సంశితవ్రతాం
ఛిన్నాం ప్రపతితాం భూమౌ శాఖామివ వనస్పతేః||5||

స|| దశగ్రీవస్తు రాక్షసీగణైః రక్షితామ్ వైదేహీం దుఃఖార్తామ్ ఆర్ణవే సన్నాం నావమివ సీతాం దదర్శ||అసంవృతాం ధరణ్యాం ఆసీనామ్ ఛిన్నాం భూమౌ ప్రపతితామ్ వనస్పతేః శాఖామివ ||

The ten headed Ravana saw Vaidehi protected by legions of Rakshasa women. Sita was immersed in grief like a boat in high seas. Seated on bare ground , she was like a branch of tree cut and fallen down on the ground.

శ్లో|| మలమణ్డిన చిత్రాఙ్గీం మండనార్హాం అమణ్డితామ్|
మృణాళీ పఞ్కదిగ్ధేవ విభాతి న విభాతి చ||6||
సమీపం రాజసింహస్య రామస్య విదితాత్మనః|
సఙ్కల్పహయసంయుక్తైః యాన్తీమివ మనోరథైః||7||

స|| మలమణ్డన చిత్రాఙ్గీం మణ్డనార్హాం అమణ్డితామ్ పఞ్కదిగ్ధా మృణాలీ ఇవ వ్భాతి న విభాతి చ||సంకల్పహయసంయుక్తైః మనోరథైః విదితాత్మనః రాజసింహస్య రామస్య సమీపం గచ్ఛన్తీమివ |

Covered with dust yet looking colorful, without any ornaments though deserving ornaments, she is like a lotus stem dipped in mud not shining yet shining. She was yoked to the horses of her conviction with the chariot of mind racing to the Rama, the lion among kings and the one who has realized self

శ్లో|| శుష్యన్తీం రుదతీం ఏకాం ధ్యానశోకపరాయణామ్|
దుఃఖ స్యాన్తం అపశ్యన్తీం రామాం రామం అనువ్రతామ్||8||
వేష్టమానాం తథఽఽవిష్టాం పన్నగేన్ద్రవధూమివ|
ధూప్యమానాం గ్రహేణేవ రోహిణీం ధూమకేతునా||9||

స|| శుష్యంతీం రుదతీం ఏకాం ధ్యానపరాయణామ్ దుఃఖస్య అంతం అపశ్యంతీం రామాం రామమ్ అనువ్రతామ్ ||తథా అవిష్టాం వేష్టమానాం పన్నగేంద్ర వధూమివ ధూమకేతునా గ్రహేణ ధూప్యమానామ్ రోహిణీం ఇవ ||

Emaciated and crying, she was meditating on Rama and only Rama and not seeing the end of sorrow. Sitting coiled around, she is like the wife of Serpent King, like the star Rohini overpowered by the smoking planet.

శ్లో|| వృత్తశీలకులేజాతాం ఆచారవతి ధార్మికే|
పునస్సంస్కారమాపన్నాం జాతా మివ దుష్కులే||10||
అభూతేనాపవాదేన కీర్తిం నిపతితా మివ|
అమ్నాయానాం అయోగేన విద్యాం ప్రశిథిలామివ||11||
సన్నామివ మహాకీర్తిం శ్రద్ధామివ విమానితామ్|
పూజామివ పరిక్షీణాం ఆశాం ప్రతిహతామివ||12||

స|| జాతాం ధార్మికే ఆచారవతీ వృత్తశీలకులే సంస్కారం ఆపన్నాం దుష్కులే పునః జాతాం ఇవ || అభూతేన అపవాదేన నిపాతితాం కీర్తిమివ ఆమ్నాయతానామ్ అయోగేన ప్రశిథిలామ్ విద్యాం ఇవ||సన్నామ్ మహాకీర్తిం ఇవ విమానితాం శ్రద్ధాం ఇవ పరిక్షిణాం పూజాం ఇవ ప్రతిహతాం ఆశాం ఇవ||

Born in a righteous, traditional , and traditionally virtuous family, she was like one born in a low family attaining traditional refinement. She is like the fame lowered by false scandals, unused Vedic knowledge, education that is rusted. She was like great fame which is dimmed, faith that is slighted, worship that is impeded, like hope that is dashed.

శ్లో|| అయతీమివ విధ్వస్తాం ఆజ్ఞాం ప్రతిహతామివ |
దీప్తామివ దిశం కాలే పూజాం అపహృతా మివ||13||
పద్మినీమివ విధ్వస్తాం హతశూరాం చమూమివ|
ప్రభామివ తమోధ్వస్తాం ఉపక్షీణామివాపగామ్||14||
వేదీమివ పరామృష్టాం శాన్తాం అగ్నిశిఖామివ|
పౌర్ణమాసీ మివ నిశాం రాహుగ్రస్తేన్దుమణ్డలామ్||15||

స|| విధ్వస్తాం అయతీం ఇవ ప్రతిహతాం ఆజ్ఞాం ఇవ కాలే దీప్తితాం దిశమివ అపహృతాం పూజాం ఇవ||విధ్వస్తాం పద్మినీం ఇవ హతశూరం చమూం ఇవ తమోధ్వస్తాం ప్రభాం ఇవ ఉపక్షీణామ్ అపగాం ఇవ||పరామృష్టాం వేదీం ఇవ శాంతాం అగ్నిశిఖాం ఇవ రాహుగ్రస్తేన్దుమణ్డలాం పౌర్ణమాసీం నిశాం ఇవ||

She was like a prospect that is destroyed , like a order that is disobeyed, like a direction set aflame at the time of catastrophe. She was like creeper destroyed, like an army with its warriors killed, like radiant light blocked by darkness, like a stream that is dried. She was like the altar of worship that is defiled, like the blazing flame that is contained, like the night of full moon exclipsed by Rahu.

శ్లో|| ఉత్కృష్ణపర్ణకమలాం విత్రాసిత విహఙ్గమాం|
హస్తి హస్తపరామృష్టాం ఆకులాం పద్మినీమివ||16||
పతిశోకతురాం శుష్కాం నదీం విస్రావితామివ|
పరయా మృజయా హీనాం కృష్ణపక్ష నిశామివ||17||

స|| హస్తిహస్తపరామృష్టామ్ ఉత్కృష్టపర్ణకమలామ్ విత్రాసిత విహఙ్గమాం ఆకులామ్ పద్మినీం ఇవ ||పతిశోకతురాం విస్రావితాం శుష్కాం నదీం ఇవ పరయా మృజయా హీనామ్ కృష్ణపక్షనిశాం ఇవ||

She is like the lotus pond with excellent lotuses destroyed by the trunks of the elephants surrounded by frightened birds. Stricken with grief created by separation from her husband, she is like river dried with its water grown thin not fit for ablution , like night during the dark fortnight.

శ్లో|| సుకుమారీం సుజాతాఙ్గీం రత్నగర్భగృహోచితామ్|
తప్యమానామివోష్ణేన మృణాళీ మచిరోద్ధృతామ్||18||
గృహీతా మాళితాం స్తమ్భే యూధపేన వినా కృతాం|
నిశ్శ్వసన్తీం సుదుఃఖార్తాం గజరాజవధూమివ||19||

స|| సుకుమారీం సుజాతాఙ్గీం రత్నగర్భగృహోచితాం తప్యమానాం అచిరోద్ధతామ్ మృణాలీం ఇవ || గృహీతాం స్తంభే ఆలితాం యూథపేన వినా కృతామ్ నిఃశ్వసంతీం సుదుఃఖార్తాం గజరాజవధూం ఇవ||

The delicate lady with beautiful limbs, who deserves to be in a house whose interiors are decorated with gems, was like a lotus plucked out and scorched by heat. Like a royal elephant king's consort separated from her lord, held and tied to a pillar, she was sighing heavily with intense grief.

శ్లో|| ఏకయా దీర్ఘయా వేణ్యా శోభమానాం అయత్నతః|
నీలయా నీరదాపాయే వనరాజ్యా మహీమివ||20||
ఉపవాసేన శోకేన ధ్యానేన చ భయేన చ|
పరీక్షీణాం కృశాం దీనాం అల్పాహారాం తపోధనామ్||21||
అయాచమానాం దుఃఖార్తాం ప్రాఞ్జలిం దేవతామివ|
భావేన రఘుముఖ్యస్య దశగ్రీవ పరాభవమ్||22||

స|| దీర్ఘయా ఏకయా వేణ్యా అయత్నతః శోభమానామ్ నీరదాపాయే నీలయా వనరాజ్యా మహీం ఇవ||ఉపవాసేన శోకేన ధ్యానేన భయేన చ పరిక్షీణాం కృశాం దీనాం అల్పహారాం తపోధనామ్ || దేవతాం ఇవ దుఃఖార్తాం భావేన రఘుముఖ్యస్య దశగ్రీవ పరాభవమ్ ప్రాంజలిం అయాచమానామ్||

Looking beautiful with a long single plait of hair carelessly made,she is like a dark row of trees at the end of rainy season on the land. She became thin and emaciated through fasting and grief, depressed due to brooding, eating little but rich with austerities. She was like a goddess tormented with grief, with folded hands mentally supplicating Rama the foremost of Raghu line to protect her from the insults of Ravana.

శ్లో|| సమీక్షమాణాం రుదతీమనిన్దితాం
సుపక్ష్మ తామ్రాయత శుక్లలోచనామ్|
అనువ్రతాం రామమతీవ మైథిలీం
ప్రలోభయామాస వధాయ రావణః ||23||

స||| సమీక్షమానామ్ రుదతీం అనిందితాం సుపక్ష్మ తామ్రాయత శుక్లలోచనామ్ అతీవ రామం అనువ్రతామ్ మైథిలీం రావణః వధాయ ప్రలోభయామాస||

Ravana tries to allure the blameless Mythili with large eyes and with attractive eyelashes and large bright eyes devoted very much to Rama who was crying.

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే ఆదికావ్యే వాల్మీకీయే
చతుర్వింశత్ సహస్రికాయాం సంహితాయామ్
శ్రీమత్సుందరకాండే ఏకోనవింశస్సర్గః||

||ఓం తత్ సత్||